منطقه ۱۷ شهرداری تهران
منطقه ۱۷ شهرداری تهران
منطقه ۱۷ شهرداری تهران یکی از مناطق شهری تهران است.
منطقه ۱۷ شهرداری تهران در جنوب غربی شهر تهران واقعشده و محدود است از شمال و شمال غرب به مناطق ۱۰ و ۹ که حد فاصل آنها خیابان قزوین [جنوب بریانک] از سه راه آذری و خیابان آذری میباشد. از جنوب و جنوب شرقی به منطقه ۱۹ و پادگان قلعه مرغی پارک ولایت کنونی که حد فاصل آنها خیابان زمزم میباشد.
از سمت شرق به مناطق ۱۱ و ۱۶ که حد فاصل آنها بزرگراه نوابصفوی، عبدالهی و پل نه دی بلوار چراغی مستقل میباشد. سمت مغرب به منطقه ۱۸ که حد فاصل آن بزرگراه ایت الله سعیدی و یافت آباد است.
این محله یکی از محلات خونگرم و اذری زبان خیز شهر تهران بهشمار میآید. معایبی هم دارد که دلایل آن در روزنامه ابرار
چنین توصیف میشود: وجود قهوه خانه به میزان ۴ برابر دیگر مناطق، فرسودگی بافت شهری در حداقل ۷۰ درصد بناها، رشته
قناتهای متعدد و امتداد یکی از گسلهای تهران در منطقه ۱۷ واقع در جنوب غرب پایتخت.
برنامههایی در دست است تا خطوطی از ریل راهآهن که در منطقه ۱۷ شهرداری تهران از روی زمین عبور کرده، به زیر زمین منتقل شود.
در تاریخ ۷ آبان ۹۶ نجفی شهردار تهران امیر محسنی را به عنوان شهردار منطقه۱۷ انتخاب کرد وی پس از ۲۰ ماه سمت خود را با حکم پیروز حناچی شهردار تهران به محمود کلهری واگذار کرد. کلهری چهاردهمین شهردار منطقه ۱۷ پس از انقلاب اسلامی است
محلات:
گلچین
محله گلچین که در ناحیه ۲ شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل نفر دارای سرای محله است. مساحت این محله ۴۰/۹۰ هکتار محاسبه شده که خط آهن تهران-اهواز در مجاورت آن قرار دارد.
ابوذرغربی
محله ابوذر غربی که در ناحیه یک شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل ۱۵۶۰۹ نفر دارای سرای محله است.
مساحت این محله ۵۸/۴۴ هکتار محاسبه شده که راهآهن تهران-تبریز در مجاورت آن قرار دارد.
ابوذر شرقی
محله ابوذر شرقی که در ناحیه ۳ شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل نفر دارای سرای محله است. مساحت این محله ۳۹/۶۷ کیلومترمربع محاسبه شده که خط آهن تهران-تبریز در مجاورت آن قرار دارد.
مقدم
آنطور که قدیمیهای این محله میگویند بیشتر زمینهای این محدوده متعلق به فردی به نام «داود مقدم» بوده است و نام محله هم برگرفته از نام اوست.
محله مقدم
محله مقدم که در ناحیه ۳ شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل نفر دارای سرای محله است. مساحت این محله ۴۹/۵۸ کیلومترمربع محاسبه شده که خطوط راهآهن در مجاورت آن قرار دارند.
محله مقدم در ناحیه ۳ شهرداری منطقه ۱۷ واقع شده است. این محله از شمال به خطآهن تهرانـ تبریز، از جنوب به خط آهن تهرانـ اهواز، از شرق به خیابان شهیدان حسنی (قلعه مرغی) و از غرب به خیابانهای رسول فلاحی و شهسوار حقیقی
شمالی منتهی میشود. محدودهای که امروزه بهعنوان محله مقدم میشناسیم پیشینه چندانی ندارد و مانند اغلب محلههای منطقه۱۷ در گذشتهای نه چندان دور، زمین کشاورزی و باغ بوده است.
از حدود ۵۰سال قبل اقوام مختلفی چون شاهسونها، چناریها، سرابیها و آذریها به این محل مهاجرت کردند. کمکم کاربری زمینهای کشاورزی تغییر کرد و زمینها به قطعات کوچک تقسیم و در هریک از آنها خانهای ساخته شد. امروزه محله مقدم دارای ساختاری متراکم با معابر کمعرض و اغلب بنبست است که همین امر این محله را در برابر حوادث غیرمترقبه آسیبپذیر کرده است.
جلیلی
محلهای در همسایگی محله فلاح و در واقع روستایی بیخ گوش تهران قدیم. این روزها اگرچه دیگر خبری از آن مزارع پرمحصول نیست و خانهها و آپارتمانهای کوچک و بزرگ جایگزین آنها شدهاند، محله قدیمی جنوب شهر اما یک یادگاری دیگر را از سالهای رشد و توسعه محله در دهههای ۳۰ و ۴۰ با خود به همراه آورده است.
نام جلیلی که اکنون هم روی تابلو قدیمیترین میدان این محله دیده میشود یادگاری از همان روزهاست. ماجرای این نامگذاری از این قرار بود که وقتی «داود فلاح» مالک بخش اعظمی از زمینهای آن محدوده در دهه ۳۰ با تغییر کاربری زمینهای کشاورزی زمینه را برای شکلگیری محلهای به نام خود مهیا میکرد محله جلیلی نیز به تدریج از دل زمینهای کشاورزی سر برآورد.
امامزاده حسن
امامزاده حسن در خیابان امینالملک میان پل امامزاده معصوم و سه راه آذری، در منطقۀ ۱۷ شهر تهران واقع شدهاست.
بر اساس شجرهنامه موجود، امامزاده حسن از نوادگان حسن مجتبی و پسر عموی شاهعبدالعظیم بودهاست. بقعه وی دارای گنبد و بارگاه و صحن وسیعی میباشد. ورودی این بنا به طرف شمال قرار دارد و اطراف آن را صحن فرا گرفته است.
بین رواق و حرم، در خاتم بسیار عالی نصب گردیده است که بر روی آن با خطوط نستعلیق امامزاده حسن را فرزند حضرت امام حسن مجتبی(ع) معرفی کرده که تاریخ ۱۲۷۶ هجری قمری دارد.
بالای دیوارهای حرم حاشیهای پهن مشتمل بر کتیبه قرآنی است که به خط ثلث و برجسته به رنگ طلایی بر زمینه لاجوردی گچبری شدهاست. گنبد بقعه با ترکیبی متناسب و موزون از کاشیهای سفید و فیروزهای بر زمینه مشکی و کتیبهای قرآنی در دور تا دور پوشیده شده و کتیبه آن نشان میدهد که مربوط به زمان ناصرالدین شاه قاجار است.
رواق و حرم دارای تزیینات مقرنس کاری و آیینه کاری است. تزیینات آینه کاری در سال ۱۳۵۸ شمسی توسط هنرمند معاصر محمدرضا نوید انجام گرفتهاست. در میان ضریح صندوق چوبی مشتمل بر کتیبهای به خط نستعلیق اشعار و صلوات بر چهارده معصوم بهطور بر جسته بر روی مرقد مطهر قرار دارد که از آثار زمان فتحعلی شاه قاجار است.
در سالهای اخیر در این بقعه طرح جامع عمرانی در حال اجرا است و دو شبستان وسیع، هر یک به مساحت یکهزار متر مربع در طرفین بقعه احداث گردیده است. بقعه مزبور دارای درمانگاه خیریه مجهز به بخشهای مختلف پزشکی است.
رواق و حرم امامزاده حسن به نقاشیها و مقرنس کاریهای زیبایی آراسته است که به نظر میرسد از آثار زمان فتحعلی شاه قاجار باشد. گنبد بقعه از کاشیکاریهای عهد قاجار میباشد.
اذری
محله آذری یکی از محلات تهران است که در ناحیه یک منطقه هفده شهرداری تهران قرار گرفته است. مساحت آن در حدود شصتویک هکتار است و جمعیت بسیار زیادی در این مساحت جای گرفتهاند. این محله به دلیل نزدیک بودن به حرم مطهر امامزاده حسن، امامزاده عبدالله و کمی آنطرفتر امامزاده معصوم، همواره شاهد رفتوآمد عدهای کثیر از زائرین میباشد و جزء شلوغترین محلات تهران محسوب میشود.
تاریخچه:
محله آذری ازلحاظ قدمت بیش از پنجاه سال عمر دارد. حدود هفتادسال پیش این محله از اراضی کشاورزی و باغهای خارج از شهر تهران محسوب میشد. زمانی این منطقه شروع به شکلگیری کرد که ثروتمندان شهر تهران این اراضی و باغات را خریداری میکردند و به مهاجرینی که از شهرهای مختلف به مکانهای نزدیک تهران کوچ میکردند، میفروختند.
جمع کثیری از مهاجرین از استانهای آذربایجان شرقی و غربی بودند و به همین علت این محله نام آذری را به خود گرفت. کمکم این منطقه رونق گرفت و از شهرها و استانهای دیگر هم به محله آذری مهاجرت کردند. مزیت محله آذری نسبت به دیگر محلات در اطراف تهران این بود که مکانی را که امروزه به نام سهراه آذری میشناسیم، قبلاً یکی از ورودیهای شهر تهران بود و به همین دلیل صنایع مهمی مانند کارخانه ریسندگی و لاستیکسازی، کارخانه برق، کارخانه تولید روغن در این محله در آن زمان شکل گرفته بود که به دلیل نزدیک بودن به شهر تهران با هزینه کمتری به مرکز شهر برسد.
آن زمان در یکی از خیابانهای محله کارخانه برق وجود داشت که برق کل محله را تأمین میکرد. آب محله هم بهوسیله فردی به نام آقای خوشهچین که یکی از خیرین محل بود تأمین میشد. این کارخانه و قناتهای موجود در آن، به دلیل واقعشدن در مسیر رودخانههای فصلی و وقوع سیل در یکی از سالهای اولیه پیشرفت این محل، دچار حادثه شدند و تعدادی از کارگران کارخانه جان خود را از دست دادند. البته این سیل یک حادثه طبیعی بود که کل منطقه را تحت تأثیر قرار داد و در آن زمان تعداد زیادی از مردم نیز جان خود را از دست دادند.
در زمان پهلوی این محله جزء مناطق تهران شد و خدمات زیادی به محلات تهران ارائه میداد، یکی از معروفترین خیابانهای محله آذری، خیابان قدرت پاکی بود که به خیابان سازمان گوشت معروف شد، دلیل آن این بود که گوشت دولتی و کوپنی را در این خیابان توزیع میکردند.
بافت انسانی:
بیشتر ساکنین این محله را مهاجرین آذریزبان تشکیل میدهند ولی کل محله از فارس و آذری و شمالی با تعامل خوبی در کنار هم زندگی میکنند.
مرزبندی:
محله آذری در ناحیه یک، قسمت شرق منطقه هفده شهرداری تهران قرار دارد. این محله از شمال به خیابان قزوین، خیابان چهلوپنج متری زرند و سهراه آذری یا میدان شمشیری منتهی میشود. از جنوب به خیابان شهید اسد نژاد و خیابان شهید خوشقدم میرسد. این محله از شرق به خیابان لقمان حکیم و از غرب به بزرگراه آیتالله سعیدی ختم میشود.
قابلذکر است که این محله از شمال با منطقه ده و دیگر محلات تهران(محله شبیری یا جی)، از شمال شرقی با منطقه نه و محله توحید، از شرق با منطقه هجده و محله تولید دارو هممرز است. در منطقه هفده که محله آذری قرار دارد، این محله با محلات امامزاده حسن و یافتآباد هممرز است.
محدودیت ترافیکی:
محله آذری جزو محدودههایی از محلات تهران است که هیچگونه طرح ترافیک اعم از طرح اصلی یا طرح زوج و فرد ندارد. بنابراین چنانچه ازجمله افرادی هستید که بدون خودروی شخصی از خانه بیرون نمیروید، این محله مکان مناسبی برای شماست.
اتوبوس و تاکسی:
سامانه اتوبوسهای تندرو در داخل این محله، خط دو تندرو، پایانه خاوران- پایانه آزادی است که از خیابان قزوین و سهراه آذری و آیتالله سعیدی میگذرد و سه تا چهار ایستگاه دارد. چنانچه مایلید از اتوبوسهای عادی استفاده نمایید، پایانه شمشیری یکی از مجهزترین پایانههای محلات تهران است که بهوسیله خطوط مختلف اتوبوسرانی شما را به تمام محلات تهران میرساند.
پایانه تاکسیرانی در این محله تعبیه نشده است ولی کمی آنطرف تر از سهراه آذری در نزدیکی میدان شمشیری، پایانه تاکسیرانی شمشیری قرار دارد. این پایانه شما را بهوسیله خطوط تاکسیرانی به اکثر محلات تهران میرساند.
پمپ بنزین:
خوشبختانه محله فوق ازنظر پمپبنزین مشکلی ندارد و در سهراه آذری دارای جایگاه بزرگی میباشد.
دسترسی به مترو:
چنانچه در این محل ساکن هستید و یا مایلید ساکن محله آذری شوید، بهتر است بدانید که نزدیکترین ایستگاه مترو به محله آذری، ایستگاه متروی بریانک است که شما بهوسیله تاکسی میتوانید به آن دسترسی داشته باشید.
امکانات:
آثار تاریخی محله آذری تهران: برای این محله آثار تاریخی ثبت نشده است اما به گفته محلیها و ساکنین این محله، حمامی متروکه در کوچه حمام وجود دارد که به ثبت نرسیده است. اماکن مذهبی: مسجد حضرت ابوالفضل(ع) در خیابان قزوین در سال ۱۳۴۲ ساخته شد و همچنان در حال خدمترسانی به ساکنین محله آذری میباشد.
مسجد حضرت حمزه(ع) نیز که بهوسیله شخصی خیر و به کمک مردم در سال ۱۳۴۷ ساخته شد، تا به امروز پابرجاست و در حال خدمترسانی به مردم میباشد. از دیگر مساجد محل میتوان مسجد موسی بن جعفر(ع)، مسجد حسینی، مسجد امام حسین(ع)، مسجد خامس آل عبا(ع) را نام برد.
اماکن فرهنگی: کانون فرهنگی هنری ابرار که در سال ۱۳۸۵ در محله آذری بنا نهاده شد و ابتدا محدود بود به کلاسهای قرآن و انگلیسی ولی به مرور با نیاز ساکنین محله شکل گرفت و در حال حاضر بیشتر نیازهای فرهنگی هنری ساکنین این محله در ابرار برطرف میشود.
کتابخانه کانون فرهنگی ابرار که کتابخانهای مجهز است با ۳۰۰۰ جلد کتاب که تا به امروز توانسته است بیشتر نیازهای مراجعین را پاسخگو باشد. اماکن بهداشتی درمانی: داخل محله آذری، اماکن بهداشتی درمانی وجود ندارد ولی نزدیک به این محله در دیگر محلات تهران که همجوار با محله آذری هستند، مراکز بهداشتی درمانی زیر را میتوانید بیابید.
بیمارستان ضیائیان که بسیار مجهز ساخته شده است و شامل درمانگاههای تخصصی، اورژانس، بیمارستان و مرکز آموزشی دانشگاهی میباشد. این بیمارستان در خیابان ابوذر قرار دارد. درمانگاه شبانهروزی بهار در خیابان سجاد جنوبی قرار دارد و دارای آزمایشگاه، فیزیوتراپی، بخشهای پزشکی دندانپزشک و گوارش، داخلی، کودکان، متخصص پوست و مو، زنان و زایمان است. درمانگاه ابوذر در خیابان ابوذر قرار دارد و شامل دندانپزشکی، پوست و مو، گوارش، کودکان و … میباشد.
بوستانهای محله آذری تهران: بوستان بنفشه در خیابان رمضانی که دارای زمینبازی و وسایل بازی میباشد و پارک محلی وسیعی است. بوستان گل گندم که در خیابان حسین زاده قرار دارد و دارای فضایی وسیع و زمینبازی و آبنما میباشد بوستان فتح المبین که در تقاطع خیابان شیرازی و خیابان آزادی قرار دارد و مرز میان دو محله از محلات تهران (محله آذری و محله یافتآباد) است.
مراکز خرید محله آذری تهران: جهت خرید اجناس موردنظر و یا پاساژ گردی میتوانید از مجتمع تجاری کاترپیلار واقع در سهراه آذری، پاساژ و مرکز خرید میباشد، دیدن نمایید. فروشگاه بزرگ ایرانیان که در محله امامزاده حسن(ع)، در نزدیکی محله آذری قرار دارد. چنانچه مایل به گشتوگذار در بازار یا مراکز خرید مجلل هستید، میتوانید از بازارها و پاساژهای محله همجوار، محله امامزاده حسن دیدن نمایید.
قلعه مرغی
جنوب غربی تهران، در محدودۀ مهران، جوادیه، خانیآباد نو و خزانۀ فلاح. قلعهای بود که از اواسط دورۀ ناصرالدینشاه قاجار در آن مرغ پرورش میدادند، از اینرو به این نام شهرت یافته است. در دورۀ مظفرالدینشاه در مزرعهای در نزدیکی آن معروف به تپۀ سیف، روسپیها را اسکان دادند.
در ۱۳۰۱ش، در اراضی قلعهمرغی، اولین فرودگاه ایران برای فرود هواپیماهای نظامی انگلیسی که در پایان جنگ جهانی اول پروازهای نمایشی در تهران اجرا میکردند، احداث شد. نخست فرودگاه قلعه مرغی و اندکی بعد فرودگاه شکاری نیروی هوایی نام گرفت. با احداث فرودگاه و سپس پادگان قلعهمرغی به منطقهای نظامی وابسته به نیروی هوایی ایران تبدیل شد. بعدها در فرودگاه مانُورهای نیروی هوایی برگزار میشد.
امروزه به دانشگاه پرواز نیروی هوایی تبدیل شده است. در مجاورت پادگان، مجتمعهای پزشکی و ورزشی هوانیروز قرار دارد، و در نزدیکی آن یک پل احداث شده است. قلعهمرغی در گذشته از دهات دهستان غار بود، امروز محلهای مسکونی در شهر تهران است و نام خیابان قلعهمرغی به محبوبۀ متحدین تغییر یافته است. در مجاورت آن چند پارک قرار دارد ازجمله پارک قلعهمرغی که ۰.۶ هکتار وسعت دارد. بزرگراه تندگویان، پس از خانیآباد نو، به بزرگراه قلعهمرغی میپیوندد.
زهتابی
محله زهتابی که در ناحیه ۲ شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل ۲۲۴۵۰ نفر دارای سرای محله است. مساحت این محله ۷۵/۹۲ کیلومترمربع محاسبه شده که بزرگراه آیتالله سعیدی در مجاورت آن قرار دارد. زهتابی نام محلهای است در جنوب منطقه ۱۷. این محله از شمال به خط آهن تهران ـ اهواز، از شرق به خیابان آل احمد، ازجنوب به بزرگراه شهید چراغی و از غرب به بزرگراه شهید کاظمی منتهی میشود. در گذشته تمام محدودهای که امروزه به نام محله زهتابی میشناسیم زمین کشاورزی بود. بیشتر افرادی که در این محله زندگی میکردند از راه دامداری و کشاورزی روزگار میگذراندند.
جالب است بدانید هنوز هم در این محله گاراژهایی وجود دارد که از آن برای نگهداری دام زنده بهویژه گوسفند استفاده میشود. از حدود سال ۱۳۴۵ به بعد که بسیاری از زمینهای این محدوده قطعهبندی و به بافت مسکونی تبدیل شد. زهتابی جزو اراضی کشاورزی جنوب روستای وصفنارد بود.
بخشهایی از زمینهای اطراف روستای وصفنارد زمانی محل تمرکز کورههای آجرپزی بود و در این محله هم چند کوره آجرپزی وجود داشت. امروزه اثری از آنها بر جای نمانده است. زمانی که هنوز این محله هویت مسکونی به خود نگرفته بود چند کارخانه زهتابی (روده تابی) با مشارکت کشور آلمان ساخته شد و نام محله زهتابی هم از همین کارخانهها گرفته شد. آخرین کارخانه زهتابی در سال ۱۳۴۸ تعطیل شد.
بعد از تعطیل شدن کارخانه زهتابی و گاوداریهای متعدد این محله، اهالی کمکم به کاشیپزی و موزاییکسازی روی آوردند، بهطوری که امروزه بسیاری از گاراژهایی که زمانی محل پرورش دام بود، به نمایشگاه و فروشگاه کاشی و سرامیک تبدیل شده است. به همین خاطر امروزه در محله زهتابی بهویژه در خیابان زمزم بیش از هر چیز گاراژهایی جلب نظر میکند که نمایشگاه کاشی و سرامیک یا تعمیرگاه خودرو تبدیل شدهاند.
در سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی یک ارمنی در این محله به پرورش خوک مشغول بود و کوچهای که او در آنجا کار پرورش خوک را انجام میداد تا مدتها به خوکدانی معروف بود.
زمزم
«زمزم» نام محلهای است در جنوب منطقه۱۷ که از شمال به خط آهن تهرانـاهواز، از شرق به خیابان برادران رضایی، از جنوب به بزرگراه شهید چراغی و از غرب به خیابان آل احمد محدود میشود.
محله زمزم
زمینهای این محله تا حدود ۷۰سال قبل جزو محدوده حریم و حاشیه تهران محسوب میشد و کشاورزی و دامداری در آن رونق زیادی داشت. این روزها در این محله گاراژهای متعددی وجود دارد که در سالهای نه چندان دور برای گاوداری از آنها استفاده میشد. در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و سالهای ابتدایی بعد از پیروزی انقلاب، مهاجران بسیاری بهویژه از شهرهای آذری زبان به این محدوده مهاجرت کردند. رفته رفته این محدوده از منطقهای کشاورزی و دامپروری به محدودهای مسکونی با تراکم بالای جمعیتی تبدیل شد.
بهطوری که امروزه زمزم بهعنوان محلهای قدیمی، سنتی و متراکم شناخته میشود. بیشترین ساکنان محله زمزم را شاهسونها و سرابیها تشکیل میدهند، هرچند که در سالهای اخیر اقوام دیگر هم در این محدوده ساکن شدهاند. در این بین اتباع خارجی بهویژه افغانستانیها بخش قابل توجهی از جمعیت زمزم را تشکیل میدهند.
در کنار گاراژهای باقیمانده از سالهای دور که ظرفیتهای توسعه محله محسوب میشوند، با بافت ریزدانهای در این محله هم مواجه میشوید. اغلب ساکنان آنها خانوادههای طبقه کارگر هستند که توان نوسازی خانههای خود را ندارند. به همین دلیل یکی از مشکلات محله زمزم بافت فرسوده آن است. بهطوری که براساس آمار شهرداری منطقه، بیش از ۶۰درصد محله زمزم جزو بافت فرسوده شهری است.
خیابان زمزم و خیابان شعبه نفت (شهیدمیرزایی) از معروفترین معابر این محله است. تا چند سال قبل این محله به دلیل همجواریاش با خیابان و پادگان قلعهمرغی به همین نام شناخته میشد. بعدها نام آن به زمزم تغییر یافت.
در این جا با وب سایت دست به نقد آشنا شوید.
بلورسازی
محله بلورسازی که در ناحیه ۳ شهرداری منطقه ۱۷ قرار دارد با جمعیتی معادل نفر دارای سرای محله است. مساحت این محله ۸۶/۹۹ کیلومترمربع محاسبه شده که خیابان قزوین در مجاورت آن قرار دارد.
جمعیت
جمعیت این منطقه براساس سرشماری سال۱۳۹۵ ایران، ۳۴۸٬۵۸۹ نفر (۷۵٬۸۷۲ خانوار) شامل ۲۰۳٬۳۶۴ مرد و ۱۳۵٬۲۲۵زن میباشد.